Deprem uzmanı Okan Tüysüz 24 ili işaret ederek uyardı! 110 ilçe diri fay üzerinde diyerek hazırlıklı olun dedi - 6 Şubat 2023 tarihinde Kahramanamraş merkezli 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki depremlerden tam 11 il ağır şekilde etkilendi. Binlerce yapının yıkıldığı ve 50 binin üzerinde vatandaşımızın hayatını kaybettiği depremlerde yapı stokunun zayıflığı gözler önüne serildi. Yanlış yapılaşmanın olduğu bölgelerde yaşanan yıkımın ardından deprem uzmanlarının değerlendirmeleri de büyük önem kazandı.
PROF. DR. OKAN TÜYSÜZ TBMM DEPREM ARAŞTIRMA KOMİSYONU'NDA KONUŞTU
Yaşanan iki büyük depremin ardından çeşitli illerde depremler meydana gelmeye devam ederken binlerce de artçı sarsıntı kaydedildi. Vatandaşların yaşanan depremlerin ardından endişesi artarken uzman isimlerin değerlendirmeleri takip edilemeye başlandı. Pek çok uzman ülkemizin bir deprem bölgesi olduğu ve yapıların buna göre inşa edilmesi gerektiğine işaret ederken kentsel dönüşüm ve yapı stok güçlendirmesine de bir an önce başlanması gerektiğini bildirdi.
Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Deprem Araştırma Komisyonu tarafından düzenlenen toplantıda Bilim Akademisi üyesi Yer Bilimci Prof. Dr. Naci Görür ile Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Jeofizik Mühendisleri Odası, Jeoloji Mühendisleri Odası ve Mimarlar Odası temsilcileri dinlendi. Deprem Araştırma Komisyonu’nda yer alan Prof. Dr. Okan Tüysüz, dikkati çeken bir konuşma yaptı.
PROF. DR. TÜYSÜZ, "24 İL VE 110 İLÇE FAY HATTINDA"
TBMM Deprem Araştırma Komisyonu'nun düzenlediği toplantıda konuşan ve ülkemizdeki deprem gerçeğine değinen Prof. Dr. Tüysüz, bu durumun ciddiye alınması gerektiğini belirtti. ''Deprem doğal bir olay ama biz bu depremden ciddi hasarlar alıyoruz.'' diyen Prof. Dr. Tüysüz, bunun nedenlerini de sıralayarak, ''Bu hasar almamızın temel nedenlerinden bir tanesi Türkiye'nin doğal yapısı ama ikincisi de bizim bir türlü uzun yıllardır depreme hazır bir toplum haline gelememiş olmamız. Türkiye'de 5,5'ten büyük deprem üretebilecek 485 tane bilinen diri fay var. Yani bu şu demek: Geçmişte deprem üretmiş, gelecekte de üretme potansiyeli olan faylar ve bu fayların biz ancak yarısını yeterince araştırdık. Bir fayın karakterini yeterince anlayabilmek için üzerinde paleosismalojik çalışmaların yapılması gerekiyor. 250 civarında fayı çalışmış bulunuyoruz, diğerleri üzerinde herhangi bir çalışma şu ana kadar ne Maden Tetkik Arama (MTA) tarafından ne üniversiteler tarafından yapılmadı. Diğer yandan denizlerde faylarımız var, bunların hepsini detaylı bilmiyoruz.'' ifadelerine yer verdi.
24 il ve 100 ilçenin tehlikede olduğunu ifade eden Prof. Dr. Tüysüz, ''Bugün 24 il, 110 ilçe diri fay üzerinde yer almaktadır. Bunların bir kısmında yakın, bir kısmında uzun dönemde deprem olma olasılıkları vardır. Biz Jeoloji Mühendisleri Odası Deprem Danışma Kurulu olarak, 18 ile bu konuda uyarıcı raporlar gönderdik ama maalesef bir tanesinden dâhi ‘Ne diyorsunuz siz?’ diye geri dönüş olmamıştır.'' diyerek yetkililere sitem etti.
''MARMARA DEPREMİ OLURSA ASRIN DEĞİL ÜLKENİN FELAKETİ OLUR''
Prof. Dr. Tüysüz, beklenen büyük Marmara depremine ilişkin daha önce de defalarca yetkilileriş uyardıklarını dile getirerek büyük bir tehlikeden bahsetti. Bu çerçevede krtik bir açıklamaya yer veren Prof. Dr. Tüysüz, ''İl risk azaltma planları var, bunlar geçtiğimiz yıl tamamlandı. Bunların hepsinde hangi illerin deprem tehlikesi olduğu açık ve net bir biçimde ortaya konulmuştur. Marmara depremi bekliyoruz şimdi ve Marmara depremi olursa asrın değil ülkenin felaketi olur. Çok fazla tekrarlamak istemiyorum ama Marmara, depreme hazır değildir. Bu tehlikenin en temel nedenlerinden bir tanesi de gelir dağılımındaki ve kişi başına düşen gelirdeki risktir. İzmir biraz daha az olmak üzere yine bir risk altındadır. Can ve mal kayıpları açısından da çok ciddi, parlak bir noktada olduğumuzu söyleyemeyiz.'' sözlerine yer verdi.
YIKILACAK 90 BİN BİNA VURGUSU YAPTI
İstanbul için Deprem Master Planı hazırlandığından bahseden Prof. Dr. Tüysüz, ''İstanbul'da yıkılma aşamasında olan, olası bir depremde ağır hasar alacak ya da yıkılacak 90 bin binadan bahsediyoruz. Bu Deprem Master Planı'nın gereklerini yapsaydık bu 90 binden söz ediyor olmazdık. Siyasi kararlılık olmadığı müddetçe ya da yeterli olmadığı müddetçe yara sarma değil, afet zararlarının azaltılması yönünde bir politikaya geçmediğimiz müddetçe biz bu komisyonlarda daha çok konuşuruz. Türkiye'nin deprem riski altında olan yerleri bellidir, buralarda derhal önlemlere başlanmalıdır; Marmara Bölgesi, Bingöl-Yedisu bunların başında gelmektedir. Çalışmalarda Marmara Bölgesi'ne öncelik verilmelidir. İstanbul'da 90 bin binanın zayıf olduğu, bunların güçlendirilmesinin ya da dönüşümünün yapılması gerektiği ifade edilmektedir. Bunun en kısa zamanda hazırlanması gerektiği kanaatindeyim.'' dedi. Deprem ve af kelimelerinin yan yana gelmemesi gerektiğinden de bahseden Prof. Dr. Tüysüz, yapı denetim mekanizmasının imar izin süreçlerinin yeterince denetlenmediğini, usulüne uygun denetlenmediğini gördüklerini belirtti. Bu çerçevede risk unsurunu azaltmak için tehlike altındaki bölgelerde nüfus artışına müsaade etmemek gerektiğine değinen Prof. Dr. Tüysüz, geçmişte 10 milyon olan nüfusun bugün 20 milyon olduğunu ve tehlikenin arttığını belirtti. Diri fay risklerinin dikkate alınarak fay üzerinde mevcut yerleşimin sınırlanması ya da zamanla kaldırılmasını sağlamak gerektiğini belirterek çalışma yapılması gerektiğini vurguladı. Yetkililerin deprem konusu ile daha ilgili olması gerektiğini savunan Prof. Dr. Tüysüz, sözlerine son verdi.