ORUÇ İBADETİ İLE İLGİLİ FIKHİ HÜKÜMLER

Diğer ibadetlerde olduğu gibi oruç ibadetinde de niyet şarttır. Niyet kişinin o ibadeti yapacağına dair içinden geçirdiği duygudur. Bu duyguyu dil ile ifade etmek ise sünnettir. Sabah vakti girmeden geceden oruca niyet etmek en faziletli olandır. Nitekim Peygamberimizin oruç tutmayı kolaylaştırmak için "Oruç tutmak isteyen sahurda bir şeyler yesin. Sahura kalkın, çünkü sahur yemeğinde bereket vardır." diyerek bizlere tavsiye ettiği sahura* kalkmak bile bir niyettir.

Oruca başlama (imsak) ve orucu bitirme (iftar) vakitlerinde daha özenli davranmak, imsak vakti girmeden oruca başlamak, iftar vakti girmeden ise orucu tamamlamamak dikkat edilmesi gereken hususlardır. Kasten yemek içmek orucu bozar, bu durum hem kaza hem kefaret gerektirir, unutarak yemek ve içmekle oruç bozulmaz. Peygamberimiz oruçlu olduğunu unutarak yiyip içenlerin oruca devam etmelerini, onları Allah'ın yedirip içirdiğini söylemiştir. Yanlışlıkla yiyip içmek bundan farklı olup Hanefîler'e göre oruç bozulur. Hanefî fakihleri, beslenme amacı ve anlamı taşımayan ve esasen yenilip içilmesi mûtat (normal, alışılmış) olmadığı gibi insan tabiatının meyletmediği (çiğ pirinç, çiğ hamur, un, ham meyve, fındık, badem ve ceviz kabuğu) şeylerin de yenilip içilmesi durumunda orucun bozulacağını fakat bunun kefaret gerektirmeyeceğini söylemişlerdir. Kişinin kastı olmaksızın boğaza inen yağmur, kar ve dolu orucu bozmadığı gibi kasten yapılmayan kusmada orucu bozmaz. Kasten yapıldığında ise, sadece ağız dolusu olması halinde oruç bozulur.

Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu 22 Eylül 2005 tarihli kararında şunların orucu bozmayacağı kanaatine varmıştır: Gıda ve keyif verici olmayan enjeksiyonlar; astım hastalarının kullandığı sprey; göz, kulak ve burun damlası; kulak zarında delik bulunmayanların kulak yıkatması; dil altı hapı kullanma; idrar kanalını görüntüleme, idrar kanalına ilaç akıtma; su, yağ vb. gıda özelliği taşıyan başka bir maddenin vücuda girmemesi kaydıyla endoskopi, kolonoskopi yaptırma; makat veya kadının üreme organından ultrason çektirme; lokal anestezi uygulama; makattan ve kadının üreme organından fitil kullanma; suyun bağırsaklara verilmesinden sonra bekletilmeyip bağırsakların hemen temizlenmesi kaydıyla lavman yaptırma; hastaya herhangi bir sıvı maddesi verilmeden hemodiyaliz yaptırma; anjiyo, biyopsi yaptırma; kan verme; merhem sürme, vücuda ilaçlı bant yapıştırma. Kurul aynı kararında şunların orucu bozacağını belirtmiştir: Gıda ve keyif verici enjeksiyon yaptırma; hastaya serum veya kan verilmesi; gıda içerikli sıvıların bağırsaklara verilmesi veya orucu bozacak kadar su emilecek şekilde lavman yaptırma; su, yağ vb. gıda özelliği taşıyan başka bir maddenin vücuda girmesi durumunda endoskopi, kolonoskopi yaptırma; bölgesel ve genel anestezi; kulak zarı delik olup orucu bozacak kadar su mideye ulaşacak şekilde kulak yıkatma; periton diyaliz ve damara serum verilerek yapılan hemodiyaliz. İslam Konferansı Teşkilatı'na bağlı İslam Fıkıh Akademisi X. Dönem Toplantısı'nda (Cidde, 28 Haziran- 03 Temmuz 1997) bu hususların birçoğu hakkında benzer sonuçlara ulaşılmış, boğaza ulaşan maddelerin yutulmasından sakınıldığı takdirde şunların orucu bozmayacağı belirtilmiştir: Göz damlası, kulak damlası, kulağın yıkanması, burun damlası, burun spreyi, göğüs sıkışması gibi rahatsızlıkların tedavisinde kullanılan dil altı hapları, dolgu yaptırmak, diş çektirmek, gargara yapmak, ağızda lokal tedavi için kullanılan sprey.

Kişinin Rabbiyle gönül bağını güçlendiren, insana manevi ve deruni bir haz tattıran, irade eğitimine ve kalp inceliğine yol açan oruç ibadetimizi Yüce Allah'ın Kabul etmesi ve Ramazan-ı Şerif ayının kabul olması dileğiyle...

Diyanet İşleri Başkanlığı

Günün Ayeti

İşte bu (Kur'an), bizim indirdiğimiz mübarek bir kitaptır. Buna uyun ve Allah'tan korkun ki size merhamet edilsin.

((En'âm, 6/155))

Günün Hadisi

Ben, güzel ahlakı tamamlamak için gönderildim.

((Ahmed b. Hanbel, Müsned, XIV, 513))

Günün Duası

… Bizi zalimler topluluğundan kurtaran Allah'a hamdolsun.