Yarı zamanlı çalışanlar dikkat: Bu haklarınızı kimse gasp edemez

Haftalık 30 saat ve altında çalışanların tam zamanlı personelle aynı yasal haklara sahip olması, birçok işçi ve işveren tarafından gözden kaçırılıyor. Kısmi süreli iş sözleşmesiyle çalışanların yıllık izin, kıdem tazminatı ve sosyal güvenlik hakları konusunda bilinmesi gereken önemli noktalar bulunuyor. Habertürk'ten Ahmet Kıvanç'ın kaleme aldığı detaylı incelemede part time çalışanların tüm yasal hakları ele alındı.

KISMİ SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMESİ VE EŞİTLİK İLKESİ

İş Kanunu kapsamında, haftalık çalışma süresi 30 saat ve altında olan işçilerle yapılan anlaşmalar "kısmi süreli iş sözleşmesi" olarak tanımlanıyor. Bu noktada altı çizilmesi gereken en önemli husus, part time çalışanların haklarının tam zamanlı çalışanlardan farklı olmadığı gerçeği. Kanun, eşitlik ilkesini temel alarak kısmi süreli çalışanların korunmasını garanti altına alıyor. İşin doğası gereği zorunlu olmadıkça, işverenin part time çalışanlara yönelik farklı uygulamalara gitmesi yasal açıdan mümkün değil.

Kısmi süreli çalışanların maaş ve parasal hakları, tam zamanlı çalışanlarla aynı işi yapan personelin haklarıyla orantılı olarak hesaplanıyor. Örneğin, tam zamanlı personel günde 8 saat çalışırken part time personel 4 saat çalışıyorsa, maaşı ve diğer maddi hakları da bu oranda belirleniyor. Bu, eşit işe eşit ücret prensibinin part time çalışanlar için de geçerli olduğunu gösteriyor.

Dikkat çekici bir diğer nokta ise, işyerinde uygun pozisyon açıldığında, kısmi süreli çalışanların tam zamanlı pozisyonlara geçiş taleplerinin işveren tarafından değerlendirilmesi zorunluluğu. Aynı şekilde, tam zamanlı çalışanların da kısmi süreli pozisyonlara geçiş talepleri dikkate alınmak durumunda.

YILLIK İZİN VE KIDEM TAZMİNATI HAKLARI

Part time çalışanlar, yıllık izin hakkından tam zamanlı çalışanlarla aynı koşullarda yararlanabiliyor. Aynı işyerinde bir yılını dolduran kısmi süreli çalışanlar da ücretli izin hakkı kazanıyor. Bu izinler genellikle çalışılmayan günlerde kullanılıyor, ancak kullanılmayan izinlerin iş akdi sona erdiğinde ücrete çevrilerek ödenmesi yasal bir zorunluluk.

Kıdem tazminatı konusunda da part time çalışanlar, tam zamanlı personelle eşit haklara sahip. Bir işverene bağlı olarak en az bir yıl çalışan kısmi süreli personel, iş sözleşmesinin işveren tarafından haksız feshi veya işçinin haklı nedenlerle işten ayrılması durumunda kıdem tazminatı almaya hak kazanıyor. Tazminat hesaplaması, işçinin aylık aldığı ücret üzerinden yapılıyor.

SOSYAL GÜVENLİK VE EMEKLİLİK PERSPEKTİFİ

Part time çalışanların sosyal güvenlik sistemine dahil edilmesi de kanuni bir zorunluluk. İşverenin, kısmi süreli çalışanların sigorta primlerini düzenli olarak yatırması gerekiyor. Saatlik ücretle çalışan personelin prim gün sayısı, ay içindeki toplam çalışma süresinin 7,5 saate bölünmesiyle hesaplanıyor. 7,5 saatin altındaki çalışmalar ise bir güne tamamlanıyor. Denizcilik ve basın sektörü gibi özel alanlarda ise hesaplama 8 saatlik çalışma süresi baz alınarak yapılıyor.

Emeklilik açısından değerlendirildiğinde, part time çalışmanın getirdiği eksik prim günleri, isteğe bağlı sigorta uygulamasıyla tamamlanabiliyor.