Uşak’ı bekleyen büyük tehlikeden haberiniz var mı? Oturduğunuz bina ne derece güvenli?

SALİH KILINÇ / Konya’da 15 yıl önce bir Kurban Bayramı akşamı "Zümrüt Apartmanı" büyük bir gürültüyle çöktü. Çöküntüler altında 92 kişi can verdi.

İstanbul Kartal'da 6 şubat tarihinde 21 kişinin hayatını kaybettiği Yeşilyurt apartmanının çökmesinin ardından, bölgede çökme riski olan diğer binalar tespit edilmiş ve yıkımlarına başlanmıştı. Hemen ardından da Mersin’de bir bina çöktü. Allah’tan burada can kaybı yaşanmadı.

Peki, Uşak’ta içinde barındığımız binalar ne kadar güvenli? İmar barışı için kaç başvuru yapıldı? Barış isteyen binalar sağlam mı? Mühendis kontörlünde mi yapılmış?

Tüm bu soruları İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) Uşak Şube Başkanı Sayın Ali Osman Doruk’a sorduk. Dehşet içerisinde kaldık. İşte Doruk ile yaptığımız özel röportaj:

Sayın Doruk. İnşaat Mühendisleri Odası Uşak Şubesi etkinlikleri hakkında bilgi verir misiniz?

Meslek odamız kamu kurumu niteliğinde bir meslek kuruluşu olmasından ötürü gerek özel sektörde gerekse kamu sektöründe ki meslektaşlarımızın mesleki eğitimleri ile kamu kurum ve kuruluşlarının yürüttükleri işlerde yetkinliklerinin sürekliliği amacıyla eğitim ve seminer programları düzenlenmektedir. Bu eğitim programları kapsamında geçtiğimiz günlerde 2 hafta sonu süren Proje Kontrol Birimlerine Yönelik Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği Eğitimi tamamlanmıştır. Bu eğitim kapsamında Uşak Belediyesi, İl Özel İdaresi, Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, Organize Sanayi Müdürlükleri, İlçe Belediyeleri ve ilimizde denetim faaliyeti yürüten Yapı Denetim Firmalarından gelen meslektaşlarımız teorik ve uygulama eğitimleri ile yenilenen Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği ışığında nasıl proje denetimi yapılacağı konusunda eğitim verilmiştir. Yine gelişen ve değişen teknolojiler ışığında inşaat sektöründeki yeni gelişmeler farklı konular ve farklı hocaların ilimizde davet edilmesi sayesinde üyelerimizle paylaşılmaktadır.

Peki sizce Uşak ilinin depremselliği ne durumdadır?                               

Bilindiği üzere 2018 yılında  Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği değişmiş ve 2019 yılı ocak ayı itibariyle yürürlüğe girmiştir. Bu yönetmelik kapsamında önemli bir değişiklik de Türkiye Deprem Tehlike Haritasında olmuştur. İlimize baktığımızda önceden sadece Eşme ilçemiz deprem açısından 1. derece öncelikli risk bölgesinde iken yenilen Deprem Tehlike Haritasında ise uzun yıllar gerçekleşen depremler ve sismik veriler ışığında Banaz İlçemizin büyük bir kısmı ile Uşak İl merkezinin kuzeyinde kalan köyler deprem riski açısından öncelikli bölgede yer almış olduğu görülmektedir. İlimiz çevresinde 1970 yılında olan Gediz depremi dışında büyük bir deprem yaşanmamıştır ancak aktif fay hatlarıyla çevrili olan Uşakta deprem olmayacağı anlamına gelmemektedir. Bu nedenle yapılarımızı yaparken mutlaka yetkin bir mühendislik hizmeti alınması hayati önem arz etmektedir.

İlimizde İmar Barışının Uygulamaları yarar mı getirdi? Zarar mı?

Uşak ilinde İmar Barışı uygulaması kapsamında yaklaşık 17.000 başvurunun yapıldığını biliyoruz. Maalesef ki bu yapıların çoğu ruhsatsız, ruhsat eklerine aykırı, kat ilavesi yapılmış yada kanunun yürürlüğe giriş tarihi olan 2017 tarihinden sonra fırsatçılık yapılarak alelacele yapılmış olan yapılardan oluşmaktadır. Bu yapıların geneli kentimizin kontrolsüz yapılaştığı, ilçelerden göç alan kenar mahallelerinde yada denetim hizmetinin aksadığı köy yerleşkelerinde bulunmaktadır. Buradaki temel sorun deprem gerçeği göz ardı edilerek hiç bir mühendislik  hizmeti almamış yapıların yapılmasına ve bu işin meşrulaştırılmasına göz yumulmasıdır. Geçmişteki acı tecrübelerimiz bize göstermiştir ki depremlerde en büyük hasarı önceki dönemlerde imar aflarından yararlanan binalar almaktadır. Hiçbir şey canımızdan ve canımızdan çok değer verdiğimiz sevdiklerimizden daha kıymetli değildir.

İMO Başkanı olarak Uşakta ki yapıların kalitesini nasıl buluyorsunuz?

Uşak ilindeki yapı kalitesine baktığımızda yakın zamanda imara açılmış bölgelerde daha güvenli ve düzenli bir yapılaşmanın olduğunu görüyoruz. Özellikle 1999 depreminden sonra hazır beton kullanımının yasal zorunluluk haline gelmesiyle birlikte, uygun mühendislik hizmeti almış, projeli ve ruhsat eklerine uygun imal edilmiş yapılarda oturanların deprem riskinin en az seviyede olduğunu gönül rahatlığı ile söyleyebilirim. Ancak yakın zamanda İstanbul Yeşilyurtta ve Mersinde yıkılan binalar göz önüne alındığında ilimizde bu tarz ani göçmeyle yıkılabilecek binaların düşük bir olasılık bile olsa var olabileceğini düşünmek bile beni ürkütüyor. Özetlemek gerekirse binalarımızı yaparken doğru projelendirme, sıkı denetim ve kaliteli imalattan oluşan üçgeni sağlamadığımız vakit depremden korkmamızı gerektirecek hiçbir neden kalmayacaktır.

İmar yönünden Uşak’ta belediyecilik hizmetlerini değerlendirir misiniz?

Belediyeler kentin sorunlarını çözmek için çalışırken ya da önemli yatırım kararlarını alırken her zaman sivil toplum kuruluşlarıyla dayanışma içerisinde olmalıdırlar. En doğru yöntemi bulabilmek en doğru yatırımı yapabilmek için çok sesli bir karar alma mekanizmasının işletilmesi gerekmektedir. Maalesef Uşakta mevcut ve geçmiş dönemde belediye yönetimleri bu konuda sınıfta kaldılar. Uşak için düşünülen imar planlamaları, yatırım kararları ve şehrin öncelikleri  meslek odalarından adeta kaçırılır gibi oldu bitti şeklinde yapıldı. Umarım yaklaşan yerel seçimlerden sonra yeni seçilecek başkanımız meslek odalarının bilgi birikimini kullanarak şehrimizi ortak akılla yönetir ve hepimizi ilgilendiren kararları demokratik bir biçimde alınmasına öncülük eder.”